ผมได้รับคำถามอยู่เสมอว่า เก็บข้อมูลอย่างไร รู้ได้อย่างไรว่าข้อมูลชิ้นนี้นำไปใช้ในการเขียนได้ ข้อมูลชิ้นนั้นใช้ไม่ได้

คำตอบคือไม่รู้ ผมใช้สัญชาตญาณเอา

นั่นคืออ่านเจออะไร พบเหตุการณ์อะไรแล้วรู้สึกสะดุด ก็เก็บไว้ในคลังข้อมูลประจำตัว

มันอาจเป็นสัญชาตญาณในการดมกลิ่นที่ฝึกมานานก็ได้ ทำให้พอรู้ว่าข้อมูลไหนใช้ได้ หรือมีศักยภาพ

นักเขียนจึงต้องเป็นหมาดมกลิ่น

นี่คือข้อมูลจากโลกภายนอก

ยังมีอีกข้อมูลหนึ่งมาจากโลกภายใน

มาจากการขบคิด ยกตัวอย่าง เช่น ผมนอนอยู่ดีๆ ก็คิดว่าในร่างกายมนุษย์จำนวนมากอาจมีอะตอมของฮิตเลอร์อยู่ในตัว เหตุผลเพราะร่างกายมนุษย์ก่อรูปขึ้นจากมวลอะตอมจำนวนมหาศาล เมื่อฮิตเลอร์ตายและถูกเผากลายเป็นเถ้าปนในดิน ในน้ำ ในอากาศ  อะตอมของธุลีเหล่านั้นกระจายไปทั่ว อาจทั่วเมืองที่เขาตาย หรือกระจายกว้างกว่านั้น บางอะตอมอาจถูกสายลมสายน้ำพัดไปซีกโลกอื่น เวลาหลายสิบปีที่ผ่านไป อะตอมเหล่านั้นเคลื่อนไปทั่วโลก และเข้าไปในร่างกายคน จึงไม่แปลกอะไรหากเรามีอะตอมสักสองสามอะตอมที่เคยประกอบรวมกันเป็นฮิตเลอร์

ข้อมูลนี้ไม่มีอยู่ในตำราที่ไหนข้างนอก และมันไม่ได้เกิดมาเองเพราะนั่งเทียน แต่มาจากการสะสมการอ่าน ความคิด แล้วคลี่คลายเป็นความคิด

อาจเรียกว่า ‘ตกผลึก’

ข้อมูลภายในนี้อาจไม่จริง แต่มันอาจต่อยอดให้แต่งเป็นนิยายหากินได้

ในความคิดความเห็นส่วนตัวของผม นักเขียนจำต้องได้รับข้อมูลทั้งภายนอกและภายใน

เหมือนวิตามิน บางชนิดต้องหาจากข้างนอก บางชนิดร่างกายสร้างเอง

ผมจึงเชื่อว่านักเขียนเป็นนักเขียนที่แท้จริงไม่ได้ถ้าไม่เป็นนักคิดด้วย

ทีนี้ก็มาถึงคำถามว่า แล้วจะเอาข้อมูลหนึ่งไปใช้ยังไง

ใครๆ ก็สามารถหาข้อมูลเดียวกันได้ แต่จะเขียนเป็นเรื่องต้องมองเห็นประเด็นจากข้อมูลนั้นๆ ให้ออก จึงจะเขียนได้

จะมองออกก็ต้องคิด และเสริมสร้างโลกทัศน์ ซึ่งบางเรื่องต้องใช้เวลาในการฝึกสมองให้คิดเป็น

งานเขียนจึงเป็นงานใช้เวลา แต่การเตรียมตัวอาจนานกว่าการเขียนจริง

จะเป็นนักเขียนแท้จึงต้องใจเย็นๆ ยิ่งรีบยิ่งไปถึงช้า

.............................

จากอีบุ๊ค #ปล่อยให้ความเหงาพาไป

คนจำนวนมากติดในกับดักของมันคือเรามักมองโลกเป็นสองด้านแยกขาดจากกัน เช่น ความรวยกับความจนเป็นสองเรื่องที่แยกจากกัน ถ้ารวยก็ไม่จน ถ้าจนก็ไม่รวย เราต้องเลือกเอาทางหนึ่ง หรือมุ่งหวังทางใดทางหนึ่ง

ในมุมมองของปรัชญาเต๋า นี่เป็นเรื่องผิดธรรมชาติ ในมุมมองของฟิสิกส์ ไม่มีด้านใดด้านหนึ่งสัมบูรณ์ ทุกอย่างเป็นสัมพัทธ์ เพราะสุข-ทุกข์ รวย-จนเป็นแค่มุมมองที่สัมพัทธ์กัน

เล่าจื๊อจึงกล่าวว่า เมื่อโลกมองเห็นความงาม มันก็มีความน่าเกลียด เมื่อโลกเห็นความดี มันก็มีความชั่ว มันมาพร้อมกัน มันเป็นเรื่องเดียวกัน

หยินกับหยางคือสองด้านของสรรพสิ่ง เหมือนภูเขา มีด้านที่ต้องแสงตะวัน กับด้านที่มืด แต่มันเป็นภูเขาลูกเดียวกัน

หยินหยางแห่งชีวิตคือโลกที่มีสองด้าน สอดประสานกัน

บางคนกินแกงจืดมะระยัดไส้หมูโดยเขี่ยมะระทิ้ง ไม่ได้มองว่าแกงจืดชนิดนี้ออกแบบมาโดยรวมความหอมหวานและความขมเข้าด้วยกัน บางคำอาจขม บางคำอาจหวาน แต่ผสมกันแล้วอร่อย เราจึงไม่เลือกกัดเฉพาะส่วนหวาน และทิ้งส่วนขม ชีวิตก็เช่นกัน มันเป็น ‘แกงจืดมะระ’ อย่างนี้เอง มันคือองค์รวมของหลายส่วน มีทั้งส่วนที่เราชอบกับส่วนที่เราไม่ชอบ แต่เราไม่อาจเลือกเฉพาะส่วนที่เราชอบได้ มันมาพร้อมกันเป็นแพ็คเกจอย่างนี้

อิสระที่แท้จริงคือการมองว่าความสุขเกิดขึ้นได้ต่อเมื่อเราเป็นอิสระจากสัญลักษณ์ต่าง ๆ ที่สังคมกำหนด

............................

จาก ตัวสุขอยู่ในหัวใจ / วินทร์ เลียววาริณ

หนังสือเสริมกำลังใจ 260 บาท 49 บทความ เรื่องละ 5.3 บาท หนังสือหมดเมื่อไร จะไม่ตีพิมพ์ใหม่แล้ว

มีคนตั้งคำถามว่านักเขียนเขียนเรื่องโน่นเรื่องนี้ หรือเทศน์เรื่องนั้นเรื่องนี้ แล้วทำได้หมดหรือเปล่า อย่างผมเขียนบทความเสริมกำลังใจมาหลายร้อยบทความ ทำได้หรือ? เวลาพูดเรื่องธรรมะ ทำได้หมดหรือ?

ถ้าทำไม่ได้ จะสอนคนอื่นทำไม?

เป็นคำถามที่น่าสนใจ

คำตอบคือ ผมทำไม่ได้ทุกอย่างที่ผมสอนหรอกครับ ยกตัวอย่างเช่น ผมสอนให้คนไม่จิตตก แต่ผมเองเป็นมนุษย์จิตโคตรตกคนหนึ่ง

อย่างไรก็ตาม ถึงจะทำไม่ได้บางเรื่อง แต่สิ่งที่ผมเขียนเป็นสิ่งที่ผมเชื่อ สอนลูกหลานและคนที่รักอย่างนี้

มันไม่เหมือนกับใส่ฟอร์มาลีนในปลาสด แล้วโน้มน้าวให้คนอื่นกิน แต่ตัวเองไม่กิน

มันไม่ใช่เทศนาในสิ่งที่ตัวเองไม่เชื่อ

ผมเชื่อพลังความคิดแบบบวก และพยายามทำเสมอ แต่ในทางปฏิบัติมันยาก มันหลุดบ่อย

สอนเรื่องใช้ชีวิตในขณะจิตปัจจุบัน แต่สติคนเขียนหลุดเป็นประจำ

แต่เท่าที่ได้ทำได้ในบางช่วงนั้น พบว่ามันดีจริง จึงบอกต่อ

ในความเห็นของผม นักเขียนทำได้หรือทำไม่ได้ ไม่ใช่ประเด็น

เหมือนพ่อแม่บอกลูกให้กินผัก แต่ตัวเองไม่กิน ที่ไม่กินเพราะไม่ชอบ แต่รู้ว่าผักดี อยากให้ลูกมีสุขภาพดี

หน้าที่ของนักเขียนคือเขียน บางเรื่องเขียนจากประสบการณ์ตรง บางเรื่องเขียนจากประสบการณ์ของคนอื่น บางเรื่องเขียนจากตำรา

ที่เขียนก็เพื่อส่งต่อความรู้และหรือความคิด ใช้ประสบการณ์การเขียนย่อยให้อ่านง่ายขึ้น ส่วนใครจะรับหรือไม่รับก็ตามสบาย ใครรับได้แค่ไหนก็แค่นั้น ใครไม่เห็นด้วยก็แย้งตามสบาย

นักเขียนจะทำได้หรือไม่ได้ จึงไม่ใช่ประเด็น และไม่สำคัญแต่อย่างใด

ที่สำคัญคือผู้อ่านได้หรือไม่ได้อะไรมากกว่า หลังจากการอ่าน ฉลาดขึ้นกว่าเดิมหรือเปล่า

ผู้อ่านควรระวัง เวลาอ่านงานเขียน ก็อ่านเนื้องาน ไม่ต้องอ่านนักเขียนในทุกเรื่อง

ดังนั้นนักเขียนทำได้หรือเปล่าจึงไม่สำคัญเท่าผู้อ่านได้ประโยชน์จากข้อเขียนหรือเปล่า ต่อให้คนเขียนเป็นฆาตกรฆ่าต่อเนื่อง ถ้าอ่านแล้วเพิ่มรอยหยักในสมอง ก็เป็นเรื่องดี

พระไพศาล วิสาโล เคยเล่าในหนังสือ ลำธารริมลานธรรม ว่า

เทพศิริ สุขโสภา นักเขียนและศิลปินชื่อดัง ถามพุทธทาสภิกขุว่า “อาจารย์ครับ อาจารย์สอนเรื่องจิตว่างมานาน ท่านไม่โกรธ ไม่เกลียดใคร ผมก็เชื่อ แต่เคยนึกพอใจไหม”

“ถ้าเผลอก็มี” ท่านตอบเรียบ ๆ

สิ่งที่พุทธทาสภิกขุสอน ท่านทำจริง แต่ก็หลุดเหมือนกัน

ความสำคัญจึงอาจอยู่ที่คนอ่านมากกว่าคนเขียน

............................

จากอีบุ๊ค #ปล่อยให้สองเท้าพาไป

ไอน์สไตน์สัมผัสอัศจรรย์ของจักรวาลตอนอายุราวห้าขวบ พ่อให้เข็มทิศเป็นของขวัญ เขารู้สึกทึ่งที่เข็มทิศชี้ไปทางเดียวกันเสมอ มันทำให้เขารู้สึกพิศวง และดึงเขาไปสู่โลกของวิทยาศาสตร์

แต่ท้ายที่สุด เขาก็รวมอัศจรรย์ทั้งสองนี้เข้าด้วยกัน

ไอน์สไตน์เคยบอกว่า ทฤษฎีสัมพัทธภาพของเขา “เกิดขึ้นมาจากการหยั่งรู้ และดนตรีเป็นพลังผลักดันของการหยั่งรู้นั้น การค้นพบของผมเป็นผลของการรับรู้ทางดนตรี”

เขาใช้ดนตรีเป็นเครื่องมือในการขบคิดทฤษฎีต่าง ๆ

เมื่อเจอปัญหาที่คิดไม่ออก หรืออยู่ในสถานการณ์ที่ตีบตัน เขาเข้าหาดนตรี แล้วทุกอย่างก็คลี่คลาย

เอลซา ภรรยาของเขาบอกว่า “ดนตรีช่วยเขาขณะกำลังขบคิดทฤษฎีต่าง ๆ เขาเข้าไปในห้องทำงานของเขา กลับออกมา จิ้มคีย์เปียโนหลายครั้ง จดอะไรบางอย่าง แล้วกลับเข้าไปในห้องทำงานต่อ”

เขามองเห็นความงามของดนตรี เช่นที่มองเห็นความงามของโครงสร้างจักรวาล

มันเป็นเรื่องเดียวกัน

คนที่มีสัมผัสต่อสิ่งอัศจรรย์เช่นดนตรีอย่างลึกซึ้ง ก็อาจสัมผัสต่อความอัศจรรย์ของโครงสร้างจักรวาล กับสมการพิสดารที่คนอื่นมองไม่เห็น

หลายคนสงสัยว่าทำไมจึงมีคนเงยหน้าขึ้นดูดาว ไม่เข้าใจว่าดูไปทำไม มันก็เป็นแค่จุดสว่างกระจายไปทั่ว มองกี่ทีก็เหมือนเดิม แต่การดูดาวก็เหมือนกิจกรรมอื่น ๆ เช่น ดูฟุตบอล ดูกี่เกมก็เห็นคนใช้เท้าเตะบอล ดูสนุกเกอร์ไม่ว่ากี่เกม มันก็คือการใช้ไม้แทงลูกกลมลงหลุม แต่คนดูฟุตบอลและสนุกเกอร์ก็รู้ว่าแต่ละเกมไม่เหมือนกัน การดูดาวก็เช่นกัน หรืออาจไปไกลกว่านั้น มันเชื่อมเรากับดวงดาว และจมในสัมผัสแห่งความอัศจรรย์

นาทีนั้นเราก็รู้สึกว่าไร้ตัวตน เพราะเราเชื่อมกับอ้อมอกของจักรวาล ประหนึ่งอยู่ในท้องแม่

สำหรับไอน์สไตน์ ดนตรีเป็นมากกว่างานอดิเรก เขามองเห็นความงามของมัน หรือเราอาจบอกว่า เขามองเห็นสมการของจักรวาลผ่านดนตรี

เขาคิดเป็นดนตรี เขามองโลกเป็นดนตรี ทั้งดนตรีและจักรวาลเป็นสิ่งอัศจรรย์

เขามองโลกด้วยสายตาของเด็กน้อยที่เพิ่งเห็นทุกสิ่งเป็นครั้งแรก

ไอน์สไตน์เคยบอกว่า “ถ้าผมไม่เป็นนักฟิสิกส์ ผมก็น่าจะเป็นนักดนตรี ผมคิดแบบดนตรีบ่อย ๆ”

เขาบอกว่า “ชีวิตที่ปราศจากดนตรีเป็นสิ่งที่คิดไม่ออกจริง ๆ ว่าเป็นยังไง ผมฝันกลางวันในดนตรี ผมมองชีวิตผมด้วยวิธีของดนตรี ผมมีความสุขส่วนใหญ่จากดนตรี”

ไอน์สไตน์เป็นตัวอย่างมนุษย์ผู้มองเห็นความอัศจรรย์ที่ธรรมชาติประทานให้ แต่เราไม่ต้องมีไอคิวระดับไอน์สไตน์ ก็สามารถสัมผัสความอัศจรรย์แห่งโลกและจักรวาล

เพราะคนที่ยังสามารถมองโลกและรู้สึกอัศจรรย์ ก็คือคนที่หัวใจยังเป็นเด็ก

มนุษย์กำเนิดจากจักรวาล เราคือองคาพยพหนึ่งของจักรวาล ดังนั้นหากเรามองลึกเข้าไปในตัวเราเอง ก็จะพบจักรวาล และหากมองลึกเข้าไปในจักรวาล เราจะค้นพบตัวเราเอง

............................

จาก ตัวสุขอยู่ในหัวใจ / วินทร์ เลียววาริณ

หนังสือเสริมกำลังใจ 260 บาท 49 บทความ เรื่องละ 5.3 บาท หนังสือหมดเมื่อไร จะไม่ตีพิมพ์ใหม่แล้ว