คนจำนวนมากติดในกับดักของมันคือเรามักมองโลกเป็นสองด้านแยกขาดจากกัน เช่น ความรวยกับความจนเป็นสองเรื่องที่แยกจากกัน ถ้ารวยก็ไม่จน ถ้าจนก็ไม่รวย เราต้องเลือกเอาทางหนึ่ง หรือมุ่งหวังทางใดทางหนึ่ง

ในมุมมองของปรัชญาเต๋า นี่เป็นเรื่องผิดธรรมชาติ ในมุมมองของฟิสิกส์ ไม่มีด้านใดด้านหนึ่งสัมบูรณ์ ทุกอย่างเป็นสัมพัทธ์ เพราะสุข-ทุกข์ รวย-จนเป็นแค่มุมมองที่สัมพัทธ์กัน

เล่าจื๊อจึงกล่าวว่า เมื่อโลกมองเห็นความงาม มันก็มีความน่าเกลียด เมื่อโลกเห็นความดี มันก็มีความชั่ว มันมาพร้อมกัน มันเป็นเรื่องเดียวกัน

หยินกับหยางคือสองด้านของสรรพสิ่ง เหมือนภูเขา มีด้านที่ต้องแสงตะวัน กับด้านที่มืด แต่มันเป็นภูเขาลูกเดียวกัน

หยินหยางแห่งชีวิตคือโลกที่มีสองด้าน สอดประสานกัน

บางคนกินแกงจืดมะระยัดไส้หมูโดยเขี่ยมะระทิ้ง ไม่ได้มองว่าแกงจืดชนิดนี้ออกแบบมาโดยรวมความหอมหวานและความขมเข้าด้วยกัน บางคำอาจขม บางคำอาจหวาน แต่ผสมกันแล้วอร่อย เราจึงไม่เลือกกัดเฉพาะส่วนหวาน และทิ้งส่วนขม ชีวิตก็เช่นกัน มันเป็น ‘แกงจืดมะระ’ อย่างนี้เอง มันคือองค์รวมของหลายส่วน มีทั้งส่วนที่เราชอบกับส่วนที่เราไม่ชอบ แต่เราไม่อาจเลือกเฉพาะส่วนที่เราชอบได้ มันมาพร้อมกันเป็นแพ็คเกจอย่างนี้

อิสระที่แท้จริงคือการมองว่าความสุขเกิดขึ้นได้ต่อเมื่อเราเป็นอิสระจากสัญลักษณ์ต่าง ๆ ที่สังคมกำหนด

............................

จาก ตัวสุขอยู่ในหัวใจ / วินทร์ เลียววาริณ

หนังสือเสริมกำลังใจ 260 บาท 49 บทความ เรื่องละ 5.3 บาท หนังสือหมดเมื่อไร จะไม่ตีพิมพ์ใหม่แล้ว

นิทานเรื่องหนึ่งในตำราเรียนของนักเรียนชั้นประถมเมื่อสี่สิบปีมาแล้วซึ่งผมยังจำได้จนถึงวันนี้ คือเรื่องตั๋วรถไฟครึ่งราคา เรื่องมีอยู่ว่าครอบครัวหนึ่งในชนบทมีฐานะยากจนข้นแค้นมาก วันหนึ่งผู้เป็นแม่ส่งลูกชายเข้ากรุงโดยทางรถไฟ สมัยนั้นเด็กอายุต่ำกว่าสิบสองขวบขึ้นรถไฟโดยเสียเงินเพียงครึ่งราคา ในวันที่แม่พาเด็กขึ้นรถไฟ เด็กน้อยอายุเกินสิบสองขวบมาได้เพียงวันเดียว ทว่านางซื้อตั๋วเต็มราคาให้เด็กทั้งที่เงินมีจำกัด ผู้เป็นแม่พูดกับลูกชายว่า "ลูกเอ๋ย นี่คือตั๋วรถไฟกับความจริง เก็บมันใส่กระเป๋าเถิด ไม่มีใครรู้หรอกว่าลูกอายุเกินสิบสองขวบมาหนึ่งวัน มีแต่ลูกเท่านั้นที่รู้ เสียเงินเพราะความสัตย์ดีกว่าได้เงินไม่กี่บาทเพราะหลอกลวงเขา..."

จากตัวอย่างมากมายเราพบว่า ความซื่อสัตย์ไม่เกี่ยวกับฐานะ ชาติตระกูล หรือระดับการศึกษา คนขับรถแท็กซี่ คนกวาดขยะ แม่บ้านไม่น้อยเก็บเงินที่คนลืมทิ้งไว้แล้วคืนเจ้าของ

เมื่อหลายปีก่อนมีการทดสอบความซื่อสัตย์ของนักศึกษาในมหาวิทยาลัยต่าง ๆ ในเมืองไทย ผู้ทดสอบวางกระเป๋าเงิน ธนบัตร ของมีค่า ทิ้งตามจุดต่าง ๆ ในมหาวิทยาลัยและเฝ้าดูปฏิกิริยาของผู้เก็บของมีค่าได้ ของมีค่าเหล่านั้นมีชื่อที่อยู่ซึ่งผู้เก็บสามารถส่งมันคืนได้ ผลการทดสอบเป็นเรื่องหักมุมจบ นั่นคือส่วนใหญ่ของตัวอย่างทดสอบไม่ผ่านมาตรวัดความซื่อสัตย์ พวกเขาเก็บของมีค่าไว้เป็นที่ระลึก!

เพื่อนหลายคนของผมเล่าว่า พวกเขาผ่านประสบการณ์ทดสอบความซื่อสัตย์หลายรูปแบบ หลายองค์กรมีบุคลากรทำหน้าที่ติดต่อจัดซื้อกระดาษ ปากกา หมึกพิมพ์ เครื่องคอมพิวเตอร์ ไปจนถึงรถยนต์ เป็นภาพปกติที่ผู้จำหน่ายสินค้ามอบค่าคอมมิชชันให้เจ้าหน้าที่เหล่านั้น โชคดีที่ผมคบคนดี กัลยาณมิตรเหล่านั้นไม่ใช่พวกที่เห็นแก่ได้ จึงขอให้เจ้าของสินค้าหักลดเงินค่าสินค้าเท่าจำนวนคอมมิชชัน

โลกทุกวันนี้หาคนซื่อสัตย์ยากขึ้นเรื่อย ๆ ในโลกที่การหาเงินสักบาทลำบากขึ้น การเดินเข้าสู่พื้นที่ของ 'ด้านมืด' เป็นไปได้ง่ายขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเป็นพื้นที่สีเทา ด้วย 'ความชอบธรรม' ว่า "ไม่ได้โกงบริษัท เป็นคอมมิชชันที่ไม่ผิดอะไร"

ความไม่ซื่อสัตย์ต่อองค์กรเมื่อทำสักครั้งแล้ว ก็คือการขี่หลังเสือ เลิกไม่ได้ง่าย ๆ

แต่ไม่ว่าเป็นพื้นที่สีเทาเข้มหรือเทาอ่อน และแม้ไม่มีใครรู้ แต่เราก็ย่อมรู้ไม่ยากว่าการกระทำใดซื่อสัตย์หรือไม่

ค่านิยมของความซื่อสัตย์ต่างกันออกไป มนุษย์เงินเดือนไม่น้อยเช่นในประเทศญี่ปุ่นทำงานในองค์กรหนึ่ง ๆ ตั้งแต่วันแรกจนถึงวันสุดท้ายของชีวิตทำงาน ขณะที่บางคนพยายามรีดไถข้าวของและเวลาจากองค์กรมากที่สุด บางคนเบียดบังเวลาหลวงไปทำงานส่วนตัว ด้วยข้ออ้างสารพัดเช่น "เงินเดือนก็เท่านี้ จะเอาอะไรกันนัก” หรือ “บริษัทรวยจะตาย ขอแค่นี้ไม่ล้มหรอก"

ความซื่อสัตย์เป็นคุณธรรมที่สำคัญที่สุดของมนุษย์ ปราศจากสิ่งนี้ มนุษย์ก็ไม่ต่างจากตัวอะมีบาที่แย่งอาหารกัน

บางคนสงสัยว่าทำไมเราต้องซื่อสัตย์อะไรกันปานนั้น การใช้ชีวิตแบบมือใครยาวกว่าก็สาวได้มากกว่าผิดอะไร เป็นสัจธรรมของการเอาชีวิตรอดไม่ใช่หรือ

ความแตกต่างคือมนุษย์เดินทางในสายที่เป็นสัตว์สังคม สังคมอยู่ไม่ได้ด้วยแนวคิด 'มือใครยาว สาวได้สาวเอา' การไร้ความซื่อสัตย์เป็นบ่อเกิดของการฉ้อราษฎร์บังหลวง คอร์รัปชันที่กัดกินสังคมไทยทุกถึงรากก็เริ่มมาจากการการไร้ความซื่อสัตย์ต่อตนเองแล้วลามไปถึงสังคม

อาร์เธอร์ ซี. คลาร์ก นักเขียนชาวอังกฤษ กล่าวแบบตลก ๆ ว่า เครื่องมือวัดความซื่อสัตย์ของคนไม่ใช่ใบคืนภาษีเงินได้ของเขา แต่คือการไม่ปรับเครื่องชั่งน้ำหนักของเขา!

มนุษย์ส่วนใหญ่ซื่อสัตย์เมื่อมีสายตาของชาวบ้านจับจ้องอยู่ น้อยคนซื่อสัตย์โดยปราศจากการรับรู้ของคนอื่น คนประเภทนี้เป็นยอดคน

หากจะทำเรื่องดี ๆ ในชีวิต ไยต้องป่าวประกาศให้โลกรู้?

เราทำดีเพราะเราเห็นคุณค่าของเรา ไม่ใช่เพราะต้องการให้ใครรู้ เราซื่อสัตย์เพราะเรามีค่าพอที่จะได้รับสิ่งดี ๆ ซึ่งรวมทั้งศักดิ์ศรีของการเป็นมนุษย์ที่เจริญ

คนที่ไม่เห็นแม้แต่คุณค่าและศักดิ์ศรีของตนเองไหนเลยจะเห็นคุณค่าของคนอื่นหรือองค์กร?

การไม่ซื่อสัตย์ต่อตัวเองก็คือการดูหมิ่นตัวเอง มองว่าตัวเองไม่มีคุณค่า ไม่สมควรได้รับสิ่งดี ๆ ในชีวิต

ฝรั่งมีสุภาษิตว่า Honesty is the best policy (ความซื่อสัตย์เป็นนโยบายที่ดีที่สุด) เพราะความซื่อสัตย์เป็นใบรับประกันที่ดีที่สุดที่คุณจะได้รับไม่ว่าจะอยู่ในวงการใด ทำการใหญ่หรือเล็ก

หากผู้ทำธุรกิจหรือสมาคมกับคุณรู้ว่าคุณซื่อสัตย์เสียอย่างเดียว สัญญาหรือกฎใด ๆ ก็ไม่จำเป็น

ความซื่อสัตย์เป็นใบผ่านทางที่ดีที่สุด

ในระยะยาวเป็นนโยบายที่คุ้มจริง ๆ !

.......................

จาก สองปีกของความฝัน / วินทร์ เลียววาริณ

46 บทความกำลังใจ ราคาเพียง 170 บาท = บทความละ 3.69 บาท (ไม่คิดค่าส่ง)
หนังสือหมดเมื่อไร จะไม่ตีพิมพ์ใหม่แล้ว

มีคนตั้งคำถามว่านักเขียนเขียนเรื่องโน่นเรื่องนี้ หรือเทศน์เรื่องนั้นเรื่องนี้ แล้วทำได้หมดหรือเปล่า อย่างผมเขียนบทความเสริมกำลังใจมาหลายร้อยบทความ ทำได้หรือ? เวลาพูดเรื่องธรรมะ ทำได้หมดหรือ?

ถ้าทำไม่ได้ จะสอนคนอื่นทำไม?

เป็นคำถามที่น่าสนใจ

คำตอบคือ ผมทำไม่ได้ทุกอย่างที่ผมสอนหรอกครับ ยกตัวอย่างเช่น ผมสอนให้คนไม่จิตตก แต่ผมเองเป็นมนุษย์จิตโคตรตกคนหนึ่ง

อย่างไรก็ตาม ถึงจะทำไม่ได้บางเรื่อง แต่สิ่งที่ผมเขียนเป็นสิ่งที่ผมเชื่อ สอนลูกหลานและคนที่รักอย่างนี้

มันไม่เหมือนกับใส่ฟอร์มาลีนในปลาสด แล้วโน้มน้าวให้คนอื่นกิน แต่ตัวเองไม่กิน

มันไม่ใช่เทศนาในสิ่งที่ตัวเองไม่เชื่อ

ผมเชื่อพลังความคิดแบบบวก และพยายามทำเสมอ แต่ในทางปฏิบัติมันยาก มันหลุดบ่อย

สอนเรื่องใช้ชีวิตในขณะจิตปัจจุบัน แต่สติคนเขียนหลุดเป็นประจำ

แต่เท่าที่ได้ทำได้ในบางช่วงนั้น พบว่ามันดีจริง จึงบอกต่อ

ในความเห็นของผม นักเขียนทำได้หรือทำไม่ได้ ไม่ใช่ประเด็น

เหมือนพ่อแม่บอกลูกให้กินผัก แต่ตัวเองไม่กิน ที่ไม่กินเพราะไม่ชอบ แต่รู้ว่าผักดี อยากให้ลูกมีสุขภาพดี

หน้าที่ของนักเขียนคือเขียน บางเรื่องเขียนจากประสบการณ์ตรง บางเรื่องเขียนจากประสบการณ์ของคนอื่น บางเรื่องเขียนจากตำรา

ที่เขียนก็เพื่อส่งต่อความรู้และหรือความคิด ใช้ประสบการณ์การเขียนย่อยให้อ่านง่ายขึ้น ส่วนใครจะรับหรือไม่รับก็ตามสบาย ใครรับได้แค่ไหนก็แค่นั้น ใครไม่เห็นด้วยก็แย้งตามสบาย

นักเขียนจะทำได้หรือไม่ได้ จึงไม่ใช่ประเด็น และไม่สำคัญแต่อย่างใด

ที่สำคัญคือผู้อ่านได้หรือไม่ได้อะไรมากกว่า หลังจากการอ่าน ฉลาดขึ้นกว่าเดิมหรือเปล่า

ผู้อ่านควรระวัง เวลาอ่านงานเขียน ก็อ่านเนื้องาน ไม่ต้องอ่านนักเขียนในทุกเรื่อง

ดังนั้นนักเขียนทำได้หรือเปล่าจึงไม่สำคัญเท่าผู้อ่านได้ประโยชน์จากข้อเขียนหรือเปล่า ต่อให้คนเขียนเป็นฆาตกรฆ่าต่อเนื่อง ถ้าอ่านแล้วเพิ่มรอยหยักในสมอง ก็เป็นเรื่องดี

พระไพศาล วิสาโล เคยเล่าในหนังสือ ลำธารริมลานธรรม ว่า

เทพศิริ สุขโสภา นักเขียนและศิลปินชื่อดัง ถามพุทธทาสภิกขุว่า “อาจารย์ครับ อาจารย์สอนเรื่องจิตว่างมานาน ท่านไม่โกรธ ไม่เกลียดใคร ผมก็เชื่อ แต่เคยนึกพอใจไหม”

“ถ้าเผลอก็มี” ท่านตอบเรียบ ๆ

สิ่งที่พุทธทาสภิกขุสอน ท่านทำจริง แต่ก็หลุดเหมือนกัน

ความสำคัญจึงอาจอยู่ที่คนอ่านมากกว่าคนเขียน

............................

จากอีบุ๊ค #ปล่อยให้สองเท้าพาไป

ไอน์สไตน์สัมผัสอัศจรรย์ของจักรวาลตอนอายุราวห้าขวบ พ่อให้เข็มทิศเป็นของขวัญ เขารู้สึกทึ่งที่เข็มทิศชี้ไปทางเดียวกันเสมอ มันทำให้เขารู้สึกพิศวง และดึงเขาไปสู่โลกของวิทยาศาสตร์

แต่ท้ายที่สุด เขาก็รวมอัศจรรย์ทั้งสองนี้เข้าด้วยกัน

ไอน์สไตน์เคยบอกว่า ทฤษฎีสัมพัทธภาพของเขา “เกิดขึ้นมาจากการหยั่งรู้ และดนตรีเป็นพลังผลักดันของการหยั่งรู้นั้น การค้นพบของผมเป็นผลของการรับรู้ทางดนตรี”

เขาใช้ดนตรีเป็นเครื่องมือในการขบคิดทฤษฎีต่าง ๆ

เมื่อเจอปัญหาที่คิดไม่ออก หรืออยู่ในสถานการณ์ที่ตีบตัน เขาเข้าหาดนตรี แล้วทุกอย่างก็คลี่คลาย

เอลซา ภรรยาของเขาบอกว่า “ดนตรีช่วยเขาขณะกำลังขบคิดทฤษฎีต่าง ๆ เขาเข้าไปในห้องทำงานของเขา กลับออกมา จิ้มคีย์เปียโนหลายครั้ง จดอะไรบางอย่าง แล้วกลับเข้าไปในห้องทำงานต่อ”

เขามองเห็นความงามของดนตรี เช่นที่มองเห็นความงามของโครงสร้างจักรวาล

มันเป็นเรื่องเดียวกัน

คนที่มีสัมผัสต่อสิ่งอัศจรรย์เช่นดนตรีอย่างลึกซึ้ง ก็อาจสัมผัสต่อความอัศจรรย์ของโครงสร้างจักรวาล กับสมการพิสดารที่คนอื่นมองไม่เห็น

หลายคนสงสัยว่าทำไมจึงมีคนเงยหน้าขึ้นดูดาว ไม่เข้าใจว่าดูไปทำไม มันก็เป็นแค่จุดสว่างกระจายไปทั่ว มองกี่ทีก็เหมือนเดิม แต่การดูดาวก็เหมือนกิจกรรมอื่น ๆ เช่น ดูฟุตบอล ดูกี่เกมก็เห็นคนใช้เท้าเตะบอล ดูสนุกเกอร์ไม่ว่ากี่เกม มันก็คือการใช้ไม้แทงลูกกลมลงหลุม แต่คนดูฟุตบอลและสนุกเกอร์ก็รู้ว่าแต่ละเกมไม่เหมือนกัน การดูดาวก็เช่นกัน หรืออาจไปไกลกว่านั้น มันเชื่อมเรากับดวงดาว และจมในสัมผัสแห่งความอัศจรรย์

นาทีนั้นเราก็รู้สึกว่าไร้ตัวตน เพราะเราเชื่อมกับอ้อมอกของจักรวาล ประหนึ่งอยู่ในท้องแม่

สำหรับไอน์สไตน์ ดนตรีเป็นมากกว่างานอดิเรก เขามองเห็นความงามของมัน หรือเราอาจบอกว่า เขามองเห็นสมการของจักรวาลผ่านดนตรี

เขาคิดเป็นดนตรี เขามองโลกเป็นดนตรี ทั้งดนตรีและจักรวาลเป็นสิ่งอัศจรรย์

เขามองโลกด้วยสายตาของเด็กน้อยที่เพิ่งเห็นทุกสิ่งเป็นครั้งแรก

ไอน์สไตน์เคยบอกว่า “ถ้าผมไม่เป็นนักฟิสิกส์ ผมก็น่าจะเป็นนักดนตรี ผมคิดแบบดนตรีบ่อย ๆ”

เขาบอกว่า “ชีวิตที่ปราศจากดนตรีเป็นสิ่งที่คิดไม่ออกจริง ๆ ว่าเป็นยังไง ผมฝันกลางวันในดนตรี ผมมองชีวิตผมด้วยวิธีของดนตรี ผมมีความสุขส่วนใหญ่จากดนตรี”

ไอน์สไตน์เป็นตัวอย่างมนุษย์ผู้มองเห็นความอัศจรรย์ที่ธรรมชาติประทานให้ แต่เราไม่ต้องมีไอคิวระดับไอน์สไตน์ ก็สามารถสัมผัสความอัศจรรย์แห่งโลกและจักรวาล

เพราะคนที่ยังสามารถมองโลกและรู้สึกอัศจรรย์ ก็คือคนที่หัวใจยังเป็นเด็ก

มนุษย์กำเนิดจากจักรวาล เราคือองคาพยพหนึ่งของจักรวาล ดังนั้นหากเรามองลึกเข้าไปในตัวเราเอง ก็จะพบจักรวาล และหากมองลึกเข้าไปในจักรวาล เราจะค้นพบตัวเราเอง

............................

จาก ตัวสุขอยู่ในหัวใจ / วินทร์ เลียววาริณ

หนังสือเสริมกำลังใจ 260 บาท 49 บทความ เรื่องละ 5.3 บาท หนังสือหมดเมื่อไร จะไม่ตีพิมพ์ใหม่แล้ว