ผมเคยเล่าชีวิตวัยเด็กของผมให้เด็กรุ่นใหม่ฟังว่า ในสมัยที่ผมยังเป็นเด็ก ผมไม่มีแม้แต่โทรทัศน์ การหาความบันเทิงของผมคือการอ่านหนังสือ เด็กบอกว่า "ชีวิตสมัยนั้นคงทรมานน่าดู" สำหรับพวกเขา ชีวิตคงไร้ความหมายเมื่อไม่มีเกมคอมพิวเตอร์

ในเวลาเพียงหนึ่งชั่วคน ค่านิยมของความสุขเปลี่ยนไปหน้ามือเป็นหลังมือ คำว่า 'ความสุข' มีนัยทางวัตถุมากกว่าจิตใจมากขึ้นเรื่อย ๆ

แต่ผมก็รู้ว่ายากที่จะอธิบายให้เด็กรุ่นใหม่เข้าใจว่า ความสุขของการมีเกมออนไลน์เป็นสิ่งฉาบฉวย พวกเขาจะเข้าใจความข้อนี้ก็ต่อเมื่อพวกเขาเล่าชีวิตวัยเด็กของตนให้คนรุ่นลูกฟัง และคนรุ่นลูกส่ายหัว บอกว่า "ชีวิตสมัยนั้นคงทรมานน่าดู"

ในสายตาของคนในอนาคตกาล โทรศัพท์มือถือ, ไอ-พ็อด, เกมออนไลน์ ฯลฯ ล้วนเป็นเครื่องมือที่ล้าหลังและไม่น่าสนุกแม้แต่นิดเดียว ผู้คนในอีกหลายศตวรรษหน้าอาจมองมายังคนรุ่นเราแล้วบอกต่อกันว่า "ชีวิตสมัยนั้นคงทรมานน่าดู" เพราะโลกในอีก 100-200 ปีข้างหน้าก็ย่อมมี 'ความสุข' มากกว่านี้ พวกเราในยุคปัจจุบันคงจะพลาด 'ความสุข' อีกนานาชนิด เช่น กล่องความสุขที่ฝังในหัว, ปุ่มเพิ่มความสุขทางเพศที่ฝังในระบบประสาท, ประสบการณ์การบินจริง ๆ อย่างนก เมื่อเราสามารถสร้างเครื่องต้านแรงโน้มถ่วงสำเร็จ ฯลฯ

สิ่งเหล่านี้ยังไม่มีใน พ.ศ. นี้ เราจึงไม่รู้สึกว่าขาดมันไม่ได้

เมื่อไม่รู้ ก็ไม่รู้สึก!

เราอยู่ในสังคมที่สอนและตอกย้ำให้เห็นว่า ความสุขเกิดจากการปรุงแต่ง กิเลสเป็นสิ่งดี

เกิดมาไม่สวย ก็ดิ้นรนให้สวยจนได้ สวยอยู่แล้วก็อยากสวยขึ้นไป อีก ไม่มีอะไรก็ต้องหามาให้ได้ ไม่ว่าด้วยวิธีการใด

คนเราสร้างความต้องการเทียม ๆ ขึ้นมา แล้วก็ฝังตัวกับมัน ขาดมันแล้วก็อยู่ไม่ได้

ผมเคยพบเห็นเด็กรุ่นใหม่บางคนที่ไม่ยอมสวมเสื้อผ้าที่ไม่ใช่สินค้าแบรนด์เนม ใช้สินค้าตามอย่างดาราที่ตนเองชื่นชอบ

ในที่สุดก็ไม่รู้ว่า ใครเป็นผู้ใช้ชีวิตของเรากันแน่ เพราะต้องเดินตามแฟชั่นที่ผู้อื่นกำหนดให้เดินตลอด

ยิ่งเดินตามคนอื่นนานเท่าใด ก็ยิ่งถอยห่างจากตัวเองเท่านั้น นาน ๆ เข้า ก็ไม่รู้ว่าตัวเองเป็นใคร

ปรัชญาตะวันออกเชื่อว่า จิตเดิมแท้ของมนุษย์เป็นผ้าขาวเปล่า ทุกสิ่งที่ถูกระบายลงไปเป็นกิเลส

หากโชคดีรู้ตัวว่า ผ้าแห่งใจสกปรก เลอะเทอะด้วยกิเลสที่สังคมภายนอกช่วยละเลง ก็ลงมือซักผ้าผืนนั้นเสีย ก่อนที่มันจะซักไม่สะอาดอีกต่อไป

ผงซักฟอกที่ใช้ซักผ้าผืนนี้มีหลายยี่ห้อ ที่นิยมก็คือยี่ห้อ 'สมถะ', 'สันโดษ' และ 'พอเพียง'

ทว่าหลายคนมักเข้าใจคำว่า 'สมถะ', 'สันโดษ' และ 'พอเพียง' ผิด ๆ

สมถะมิได้หมายความว่าต้องสวมเสื้อตัวเดียวทั้งชีวิต สันโดษมิได้หมายความว่าต้องหมกตัวในถ้ำกลางป่าเขา กินอาหารวันละมื้อ พอเพียงก็ไม่ได้แปลว่า ห้ามทำงานหาเงินมาเก็บตุนไว้

ความสุขเกิดจากความพอดี ความสมดุลของการใช้ชีวิต

รู้อย่างนี้แล้ว หากผ้าแห่งใจของคุณยังเลอะเทอะอยู่ ก็เป็นความผิดของคุณเอง!

วินทร์ เลียววาริณ
6-5-25

.................................
จาก อาทิตย์ขึ้นทางทิศตะวันตก

หนังสือเสริมกำลังใจ 48 บทความกำลังใจ ราคาเพียง 165 บาท = บทความละ 3 บาท+ (ไม่คิดค่าส่ง)
หนังสือหมดเมื่อไร จะไม่ตีพิมพ์ใหม่แล้ว

ผมได้รับคำถามอยู่เสมอว่า เก็บข้อมูลอย่างไร รู้ได้อย่างไรว่าข้อมูลชิ้นนี้นำไปใช้ในการเขียนได้ ข้อมูลชิ้นนั้นใช้ไม่ได้

คำตอบคือไม่รู้ ผมใช้สัญชาตญาณเอา

นั่นคืออ่านเจออะไร พบเหตุการณ์อะไรแล้วรู้สึกสะดุด ก็เก็บไว้ในคลังข้อมูลประจำตัว

มันอาจเป็นสัญชาตญาณในการดมกลิ่นที่ฝึกมานานก็ได้ ทำให้พอรู้ว่าข้อมูลไหนใช้ได้ หรือมีศักยภาพ

นักเขียนจึงต้องเป็นหมาดมกลิ่น

นี่คือข้อมูลจากโลกภายนอก

ยังมีอีกข้อมูลหนึ่งมาจากโลกภายใน

มาจากการขบคิด ยกตัวอย่าง เช่น ผมนอนอยู่ดีๆ ก็คิดว่าในร่างกายมนุษย์จำนวนมากอาจมีอะตอมของฮิตเลอร์อยู่ในตัว เหตุผลเพราะร่างกายมนุษย์ก่อรูปขึ้นจากมวลอะตอมจำนวนมหาศาล เมื่อฮิตเลอร์ตายและถูกเผากลายเป็นเถ้าปนในดิน ในน้ำ ในอากาศ  อะตอมของธุลีเหล่านั้นกระจายไปทั่ว อาจทั่วเมืองที่เขาตาย หรือกระจายกว้างกว่านั้น บางอะตอมอาจถูกสายลมสายน้ำพัดไปซีกโลกอื่น เวลาหลายสิบปีที่ผ่านไป อะตอมเหล่านั้นเคลื่อนไปทั่วโลก และเข้าไปในร่างกายคน จึงไม่แปลกอะไรหากเรามีอะตอมสักสองสามอะตอมที่เคยประกอบรวมกันเป็นฮิตเลอร์

ข้อมูลนี้ไม่มีอยู่ในตำราที่ไหนข้างนอก และมันไม่ได้เกิดมาเองเพราะนั่งเทียน แต่มาจากการสะสมการอ่าน ความคิด แล้วคลี่คลายเป็นความคิด

อาจเรียกว่า ‘ตกผลึก’

ข้อมูลภายในนี้อาจไม่จริง แต่มันอาจต่อยอดให้แต่งเป็นนิยายหากินได้

ในความคิดความเห็นส่วนตัวของผม นักเขียนจำต้องได้รับข้อมูลทั้งภายนอกและภายใน

เหมือนวิตามิน บางชนิดต้องหาจากข้างนอก บางชนิดร่างกายสร้างเอง

ผมจึงเชื่อว่านักเขียนเป็นนักเขียนที่แท้จริงไม่ได้ถ้าไม่เป็นนักคิดด้วย

ทีนี้ก็มาถึงคำถามว่า แล้วจะเอาข้อมูลหนึ่งไปใช้ยังไง

ใครๆ ก็สามารถหาข้อมูลเดียวกันได้ แต่จะเขียนเป็นเรื่องต้องมองเห็นประเด็นจากข้อมูลนั้นๆ ให้ออก จึงจะเขียนได้

จะมองออกก็ต้องคิด และเสริมสร้างโลกทัศน์ ซึ่งบางเรื่องต้องใช้เวลาในการฝึกสมองให้คิดเป็น

งานเขียนจึงเป็นงานใช้เวลา แต่การเตรียมตัวอาจนานกว่าการเขียนจริง

จะเป็นนักเขียนแท้จึงต้องใจเย็นๆ ยิ่งรีบยิ่งไปถึงช้า

.............................

จากอีบุ๊ค #ปล่อยให้ความเหงาพาไป

คนจำนวนมากติดในกับดักของมันคือเรามักมองโลกเป็นสองด้านแยกขาดจากกัน เช่น ความรวยกับความจนเป็นสองเรื่องที่แยกจากกัน ถ้ารวยก็ไม่จน ถ้าจนก็ไม่รวย เราต้องเลือกเอาทางหนึ่ง หรือมุ่งหวังทางใดทางหนึ่ง

ในมุมมองของปรัชญาเต๋า นี่เป็นเรื่องผิดธรรมชาติ ในมุมมองของฟิสิกส์ ไม่มีด้านใดด้านหนึ่งสัมบูรณ์ ทุกอย่างเป็นสัมพัทธ์ เพราะสุข-ทุกข์ รวย-จนเป็นแค่มุมมองที่สัมพัทธ์กัน

เล่าจื๊อจึงกล่าวว่า เมื่อโลกมองเห็นความงาม มันก็มีความน่าเกลียด เมื่อโลกเห็นความดี มันก็มีความชั่ว มันมาพร้อมกัน มันเป็นเรื่องเดียวกัน

หยินกับหยางคือสองด้านของสรรพสิ่ง เหมือนภูเขา มีด้านที่ต้องแสงตะวัน กับด้านที่มืด แต่มันเป็นภูเขาลูกเดียวกัน

หยินหยางแห่งชีวิตคือโลกที่มีสองด้าน สอดประสานกัน

บางคนกินแกงจืดมะระยัดไส้หมูโดยเขี่ยมะระทิ้ง ไม่ได้มองว่าแกงจืดชนิดนี้ออกแบบมาโดยรวมความหอมหวานและความขมเข้าด้วยกัน บางคำอาจขม บางคำอาจหวาน แต่ผสมกันแล้วอร่อย เราจึงไม่เลือกกัดเฉพาะส่วนหวาน และทิ้งส่วนขม ชีวิตก็เช่นกัน มันเป็น ‘แกงจืดมะระ’ อย่างนี้เอง มันคือองค์รวมของหลายส่วน มีทั้งส่วนที่เราชอบกับส่วนที่เราไม่ชอบ แต่เราไม่อาจเลือกเฉพาะส่วนที่เราชอบได้ มันมาพร้อมกันเป็นแพ็คเกจอย่างนี้

อิสระที่แท้จริงคือการมองว่าความสุขเกิดขึ้นได้ต่อเมื่อเราเป็นอิสระจากสัญลักษณ์ต่าง ๆ ที่สังคมกำหนด

............................

จาก ตัวสุขอยู่ในหัวใจ / วินทร์ เลียววาริณ

หนังสือเสริมกำลังใจ 260 บาท 49 บทความ เรื่องละ 5.3 บาท หนังสือหมดเมื่อไร จะไม่ตีพิมพ์ใหม่แล้ว

นิทานเรื่องหนึ่งในตำราเรียนของนักเรียนชั้นประถมเมื่อสี่สิบปีมาแล้วซึ่งผมยังจำได้จนถึงวันนี้ คือเรื่องตั๋วรถไฟครึ่งราคา เรื่องมีอยู่ว่าครอบครัวหนึ่งในชนบทมีฐานะยากจนข้นแค้นมาก วันหนึ่งผู้เป็นแม่ส่งลูกชายเข้ากรุงโดยทางรถไฟ สมัยนั้นเด็กอายุต่ำกว่าสิบสองขวบขึ้นรถไฟโดยเสียเงินเพียงครึ่งราคา ในวันที่แม่พาเด็กขึ้นรถไฟ เด็กน้อยอายุเกินสิบสองขวบมาได้เพียงวันเดียว ทว่านางซื้อตั๋วเต็มราคาให้เด็กทั้งที่เงินมีจำกัด ผู้เป็นแม่พูดกับลูกชายว่า "ลูกเอ๋ย นี่คือตั๋วรถไฟกับความจริง เก็บมันใส่กระเป๋าเถิด ไม่มีใครรู้หรอกว่าลูกอายุเกินสิบสองขวบมาหนึ่งวัน มีแต่ลูกเท่านั้นที่รู้ เสียเงินเพราะความสัตย์ดีกว่าได้เงินไม่กี่บาทเพราะหลอกลวงเขา..."

จากตัวอย่างมากมายเราพบว่า ความซื่อสัตย์ไม่เกี่ยวกับฐานะ ชาติตระกูล หรือระดับการศึกษา คนขับรถแท็กซี่ คนกวาดขยะ แม่บ้านไม่น้อยเก็บเงินที่คนลืมทิ้งไว้แล้วคืนเจ้าของ

เมื่อหลายปีก่อนมีการทดสอบความซื่อสัตย์ของนักศึกษาในมหาวิทยาลัยต่าง ๆ ในเมืองไทย ผู้ทดสอบวางกระเป๋าเงิน ธนบัตร ของมีค่า ทิ้งตามจุดต่าง ๆ ในมหาวิทยาลัยและเฝ้าดูปฏิกิริยาของผู้เก็บของมีค่าได้ ของมีค่าเหล่านั้นมีชื่อที่อยู่ซึ่งผู้เก็บสามารถส่งมันคืนได้ ผลการทดสอบเป็นเรื่องหักมุมจบ นั่นคือส่วนใหญ่ของตัวอย่างทดสอบไม่ผ่านมาตรวัดความซื่อสัตย์ พวกเขาเก็บของมีค่าไว้เป็นที่ระลึก!

เพื่อนหลายคนของผมเล่าว่า พวกเขาผ่านประสบการณ์ทดสอบความซื่อสัตย์หลายรูปแบบ หลายองค์กรมีบุคลากรทำหน้าที่ติดต่อจัดซื้อกระดาษ ปากกา หมึกพิมพ์ เครื่องคอมพิวเตอร์ ไปจนถึงรถยนต์ เป็นภาพปกติที่ผู้จำหน่ายสินค้ามอบค่าคอมมิชชันให้เจ้าหน้าที่เหล่านั้น โชคดีที่ผมคบคนดี กัลยาณมิตรเหล่านั้นไม่ใช่พวกที่เห็นแก่ได้ จึงขอให้เจ้าของสินค้าหักลดเงินค่าสินค้าเท่าจำนวนคอมมิชชัน

โลกทุกวันนี้หาคนซื่อสัตย์ยากขึ้นเรื่อย ๆ ในโลกที่การหาเงินสักบาทลำบากขึ้น การเดินเข้าสู่พื้นที่ของ 'ด้านมืด' เป็นไปได้ง่ายขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเป็นพื้นที่สีเทา ด้วย 'ความชอบธรรม' ว่า "ไม่ได้โกงบริษัท เป็นคอมมิชชันที่ไม่ผิดอะไร"

ความไม่ซื่อสัตย์ต่อองค์กรเมื่อทำสักครั้งแล้ว ก็คือการขี่หลังเสือ เลิกไม่ได้ง่าย ๆ

แต่ไม่ว่าเป็นพื้นที่สีเทาเข้มหรือเทาอ่อน และแม้ไม่มีใครรู้ แต่เราก็ย่อมรู้ไม่ยากว่าการกระทำใดซื่อสัตย์หรือไม่

ค่านิยมของความซื่อสัตย์ต่างกันออกไป มนุษย์เงินเดือนไม่น้อยเช่นในประเทศญี่ปุ่นทำงานในองค์กรหนึ่ง ๆ ตั้งแต่วันแรกจนถึงวันสุดท้ายของชีวิตทำงาน ขณะที่บางคนพยายามรีดไถข้าวของและเวลาจากองค์กรมากที่สุด บางคนเบียดบังเวลาหลวงไปทำงานส่วนตัว ด้วยข้ออ้างสารพัดเช่น "เงินเดือนก็เท่านี้ จะเอาอะไรกันนัก” หรือ “บริษัทรวยจะตาย ขอแค่นี้ไม่ล้มหรอก"

ความซื่อสัตย์เป็นคุณธรรมที่สำคัญที่สุดของมนุษย์ ปราศจากสิ่งนี้ มนุษย์ก็ไม่ต่างจากตัวอะมีบาที่แย่งอาหารกัน

บางคนสงสัยว่าทำไมเราต้องซื่อสัตย์อะไรกันปานนั้น การใช้ชีวิตแบบมือใครยาวกว่าก็สาวได้มากกว่าผิดอะไร เป็นสัจธรรมของการเอาชีวิตรอดไม่ใช่หรือ

ความแตกต่างคือมนุษย์เดินทางในสายที่เป็นสัตว์สังคม สังคมอยู่ไม่ได้ด้วยแนวคิด 'มือใครยาว สาวได้สาวเอา' การไร้ความซื่อสัตย์เป็นบ่อเกิดของการฉ้อราษฎร์บังหลวง คอร์รัปชันที่กัดกินสังคมไทยทุกถึงรากก็เริ่มมาจากการการไร้ความซื่อสัตย์ต่อตนเองแล้วลามไปถึงสังคม

อาร์เธอร์ ซี. คลาร์ก นักเขียนชาวอังกฤษ กล่าวแบบตลก ๆ ว่า เครื่องมือวัดความซื่อสัตย์ของคนไม่ใช่ใบคืนภาษีเงินได้ของเขา แต่คือการไม่ปรับเครื่องชั่งน้ำหนักของเขา!

มนุษย์ส่วนใหญ่ซื่อสัตย์เมื่อมีสายตาของชาวบ้านจับจ้องอยู่ น้อยคนซื่อสัตย์โดยปราศจากการรับรู้ของคนอื่น คนประเภทนี้เป็นยอดคน

หากจะทำเรื่องดี ๆ ในชีวิต ไยต้องป่าวประกาศให้โลกรู้?

เราทำดีเพราะเราเห็นคุณค่าของเรา ไม่ใช่เพราะต้องการให้ใครรู้ เราซื่อสัตย์เพราะเรามีค่าพอที่จะได้รับสิ่งดี ๆ ซึ่งรวมทั้งศักดิ์ศรีของการเป็นมนุษย์ที่เจริญ

คนที่ไม่เห็นแม้แต่คุณค่าและศักดิ์ศรีของตนเองไหนเลยจะเห็นคุณค่าของคนอื่นหรือองค์กร?

การไม่ซื่อสัตย์ต่อตัวเองก็คือการดูหมิ่นตัวเอง มองว่าตัวเองไม่มีคุณค่า ไม่สมควรได้รับสิ่งดี ๆ ในชีวิต

ฝรั่งมีสุภาษิตว่า Honesty is the best policy (ความซื่อสัตย์เป็นนโยบายที่ดีที่สุด) เพราะความซื่อสัตย์เป็นใบรับประกันที่ดีที่สุดที่คุณจะได้รับไม่ว่าจะอยู่ในวงการใด ทำการใหญ่หรือเล็ก

หากผู้ทำธุรกิจหรือสมาคมกับคุณรู้ว่าคุณซื่อสัตย์เสียอย่างเดียว สัญญาหรือกฎใด ๆ ก็ไม่จำเป็น

ความซื่อสัตย์เป็นใบผ่านทางที่ดีที่สุด

ในระยะยาวเป็นนโยบายที่คุ้มจริง ๆ !

.......................

จาก สองปีกของความฝัน / วินทร์ เลียววาริณ

46 บทความกำลังใจ ราคาเพียง 170 บาท = บทความละ 3.69 บาท (ไม่คิดค่าส่ง)
หนังสือหมดเมื่อไร จะไม่ตีพิมพ์ใหม่แล้ว