วันก่อนผู้อ่านถามถึงความแตกต่างระหว่างคำว่ามุมมองกับทัศนคติ เรามักใช้แทนกัน

ความจริงความหมายมันก็อยู่ในกลุ่มเดียวกัน ทั้งสองคำก็คือมุมมอง

อีกคำหนึ่งคือ perception สามคำนี้ไม่เหมือนกัน

สามคำนี้อยู่ในกลุ่มการมองเหมือนกัน แต่ไม่เหมือนกัน

perception หมายถึงสิ่งที่เรามองเห็น หรือคิดจากสิ่งที่เห็น ยกตัวอย่าง เช่น รัฐมนตรี ก. ทำงานดีมาก แต่ perception ของคนคือเขาทำงานดีเพื่อเอาหน้า เขาอาจทำดีจริงๆ ก็ได้ แต่คนมองเห็นว่าเอาหน้า สิ่งที่คนมองนั่นคือ perception

จึงอาจแปลว่า "Perception is what you see."

เวลาเราทำดี ในใจเรามีความคิดกุศล perception ของคนอื่นอาจมองตรงข้าม

สำหรับคนจำนวนมาก อาจไม่แยแสว่าคนอื่นคิดอะไรกับตน คิดว่าตนบริสุทธิ์ใจก็พอแล้ว แต่หากทำธุรกิจหรือการงานอื่น perception ก็เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ธุรกิจนั้นไปได้ไกลหรือไม่

เพราะมันไม่สำคัญว่าเราทำอะไร แต่อยู่ที่คนอื่นเข้าใจว่าอะไร

สำหรับมุมมอง (viewpoint หรือ perspective) คือตำแหน่งที่มอง ยกตัวอย่าง เช่น มองบ้านเก่าหลังหนึ่ง มันสามารถมองได้จากหลายมุม เช่น มุมของคนภายนอก หรือมองจากมุมของคนที่อยู่อาศัย

มองต่างมุม perception ก็ต่างกัน สมองก็แปลความหมายต่างกัน

ก็มาถึงคำที่สำคัญที่สุดคือทัศนคติ (attitude)

ทัศนคติคือผลจากการปรุงความคิดเรา เช่น เรามองบ้านเก่าแล้วเห็นว่าคนในบ้านยากจน ลำบาก ชีวิตลำเค็ญ เรามองว่าความลำบากคือเรื่องเลวร้าย เคราะห์ร้าย กรรมเก่า

แต่คนในบ้านอาจมองว่ามันคือความอบอุ่น เพราะพ่อแม่ของเขายอมอยู่ในบ้านเก่าทั้งชีวิตเพื่อให้การศึกษาลูก นอกจากนี้ชีวิตลำบากทำให้เขาไต่ขึ้นที่สูงสำเร็จ

ทัศนคติของคนในบ้านจึงตรงข้าม คือเห็นว่าความลำบากเป็นเรื่องดีงาม

จะเห็นว่าในเรื่องเดียวกัน มุมมองต่างกัน ก็อาจได้รับทัศนคติต่างกัน แต่มันก็ขึ้นการการศึกษา การเลี้ยงดู สภาพแวดล้อม ฯลฯ ด้วยที่ทำให้คนคนหนึ่งมีทัศนคติแบบหนึ่ง

ทัศนคติจึงสำคัญกว่าทุกอย่าง เพราะหากใครคนหนึ่งมีทัศนคติที่ดี ชีวิตมีโอกาสสูงที่จะมีความสุข

เราคงเคยได้ยินมาก่อนว่า ชีวิตคือ 10 เปอร์เซ็นต์ของสิ่งที่เกิดขึ้นกับเรา และ 90 เปอร์เซ็นต์ของปฏิกิริยาของเราต่อสิ่งที่เกิดขึ้น

ปฏิกิริยานี้ก็คือทัศนคติ

จะมีทัศนคติดีส่วนหนึ่งอาจมาจากสภาพแวดล้อม แต่อีกส่วนหนึ่งอาจฝึกได้

ฝึกมองโลกในมุมบวก มันยากกว่ามองโลกในแง่ลบ แต่มันเป็นหนทางเดียวที่ทำให้เรามองหาทางเลือกในชีวิตมากขึ้น ยกตัวอย่าง เช่น เราประสบเหตุการณ์หนึ่ง ถ้าเราบอกว่า "มันแก้ไม่ได้" โอกาสแก้ปัญหานั้นก็เท่ากับศูนย์ทันที

แต่หากเรามองว่า "มันอาจมีทางแก้" โอกาสแก้ปัญหานั้นก็ไม่ใช่ศูนย์แล้ว อาจเป็น 5 เปอร์เซ็นต์ 10 เปอร์เซ็นต์ หรือ 20 เปอร์เซ็นต์ ขึ้นกับความสามารถและประสบการณ์ของเรา 5 เปอร์เซ็นต์นี้ไม่มีวันเกิดขึ้นหากเรามีทัศนคติลบแต่แรก

เมื่อเรามองเห็นทางเลือกมากขึ้น ก็มีโอกาสมีความสุขมากขึ้น ง่ายๆ เช่นนั้น

วินทร์ เลียววาริณ
5-7-25

วันนี้ท่านรัฐมนตรีรักชาติไปกินข้าวเที่ยงที่ภัตตาคารไทยแห่งหนึ่ง พนักงานสาวมาถาม "วันนี้กินอะไรดีคะ ท่าน?"

"มีอะไรแนะนำบ้างล่ะ?"

"ผัดวุ้นเส้น"

"ไม่เอา"

"ยำวุ้นเส้น"

"ไม่เอา"

"แกงจืดวุ้นเส้น"

"ไม่เอา"

"กุ้งอบวุ้นเส้น"

"ไม่เอา"

"ท่านไม่ชอบวุ้นเส้นหรือคะ?"

"แต่ก่อนชอบ ตอนนี้ไม่ชอบ วุ้นเส้นมันแสบ กินแล้วติดคอ ขอเป็นเส้นอย่างอื่นดีกว่า เส้นอะไรก็ได้ แต่ไม่เอาวุ้นเส้น"

"ก็มียำเหล็กเส้น ส่งตรงจากเมืองจีน"

"อุ๊ย! แสลงใจ ไม่เอา เหล็กเส้นไม่ได้มาตรฐานพวกนี้"

"งั้นก็มียำเส้นใหญ่ เหมาะสำหรับคนเส้นใหญ่อย่างท่าน"

"เฮ้อ! อาหารแต่ละจานของร้านนี้กินไม่ลง ขอเป็นชุดอาหารเบาๆ ดีกว่า"

"ก็มีชุดอาหารกลางวันเด็ก"

"ไม่เอา"

"กินแล้วนึกถึงอาหารกลางวันเด็กที่ถูกโกงหรือคะท่าน?"

"เฮ้ย! นี่ร้านอะไรเนี่ย?"

"ร้านกินแหลกแดกทุกเม็ดค่ะ"

ท่านรัฐมนตรีสะดุ้งตื่น ท่านมองไปรอบตัว ที่แท้ท่านเผลอหลับไปในที่ทำงาน

เลขานุการบอก "ท่านหลับไป หนูไม่กล้าปลุก เพราะท่านทำงานเพื่อชาติจนเหนื่อย ควรพักบ้าง"

ท่านรัฐมนตรีพยักหน้าหงึกๆ

"ท่านหิวมั้ยคะ?"

"หิว"

"หนูสั่งอะไรมาให้กินดีมั้ยคะ?"

"ดี"

"ผัดวุ้นเส้นดีมั้ยคะ? หรือว่ายำเหล็กเส้น หรือว่าชุดอาหารกลางวันเด็กที่ถูกโกง..."

ท่านรัฐมนตรีสะดุ้งตื่นอีกครั้ง มองไปรอบตัว ที่แท้ท่านเผลอหลับไปจนฝันสองทอด ท่านตื่นเพราะเสียงโทรศัพท์ เป็นสายจากศรีภรรยา

"ว่าไง?"

"ทีพูดกับประชาชนมีครับ มีที่รัก พูดกับเมียเสียงมะนาวไม่มีน้ำ"

"ว่าไง?"

"จะกลับบ้านกินข้าวมั้ย? หรือว่าจะประชุมเพื่อชาติอีกคะ?"

"กลับ วันนี้ทำอะไรกิน? อย่าบอกว่าผัดวุ้นเส้นนะ"

"ผัดวุ้นเส้นค่ะ"

"นี่ผมกำลังฝันอยู่หรือเปล่า?"

"เปล่าค่ะ คุณกำลังตื่นอยู่ในโลกของความจริง"

วินทร์ เลียววาริณ
4-7-25

คุยเรื่องการเมืองเครียดๆ มาหลายวัน แม้แต่เรื่องขำๆ ก็ยังเครียด

มาคุยเรื่องดาราศาสตร์ดีกว่า

ในวันที่ 23 มิถุนายนที่ผ่านมา โลกเราเปิดตัวกล้องโทรทรรศน์อันใหม่ชื่อ The Vera C. Rubin Observatory ตั้งบนยอดเขาแห่งหนึ่งที่ชิลี ใช้เวลาสร้างสิบปี

การเปิดกล้องตัวใหม่อาจไม่ตื่นเต้นเท่าเปิดศูนย์การค้าแห่งใหม่ แต่มันมีความสำคัญอย่างยิ่ง เท่าที่เห็นภาพที่ปล่อยออกมาจาก Vera C. Rubin Observatory ในอาทิตย์นี้ ก็น่าตื่นเต้นยิ่งนัก ในเมื่อมันเป็นกล้องโทรทรรศน์บนโลก ไม่ใช่ในอวกาศ

สถานีนี้ตั้งตามชื่อนักดาราศาสตร์หญิงคนหนึ่ง คือ Vera Rubin

ในสมัยก่อน นักดาราศาสตร์หญิงไม่ได้การยอมรับ ทั้งที่เก่งๆ หลายคน หลายคนคิดและค้นพบสิ่งใหม่ๆ

วีรา รูบิน เป็นคนแรกๆ ที่ค้นคว้าเรื่องการหมุนของดาราจักร ถือว่าเป็นการค้นพบครั้งสำคัญในวงการ แต่ก็เช่นเดียวกับนักดาราศาสตร์หญิงอื่นๆ กว่าจะเป็นที่ยอมรับ ก็กินเวลานาน การตั้งชื่อเธอเป็นชื่อกล้องโทรทรรศน์ที่ดีที่สุดของโลกเวลานี้ ก็ถือว่าเป็นการให้เกียรติและยอมรับเธอร้อยเปอร์เซ็นต์

ข่าวนี้อาจจะดูเหมือนไกลตัว แต่น่าจะรกสมองน้อยกว่าข่าวการเมืองนะครับ

วินทร์ เลียววาริณ
3-7-25