เคยไหมที่คุณไม่กล้าบอกเพื่อนว่า ชอบดูหนังน้ำเน่าเรื่องหนึ่งมาก ดูซ้ำหลายรอบ และมักดูตอนอยู่คนเดียว

เคยไหมที่คุณแอบออกจากห้องนอนตอนดึก เปิดตู้เย็นคว้าไอศกรีมกระปุกใหญ่มากินเงียบ ๆ และไม่บอกใคร

นี่คือพฤติกรรมที่เรียกว่า guilty pleasure

guilty pleasure เป็นสำนวน หมายถึงสิ่งที่คนอื่นเห็นว่าไม่ดี หรือไร้รสนิยม แต่เราเสพด้วยความสุข

และมักแอบทำ!

ยกตัวอย่างเช่น หนังน้ำเน่าที่ใคร ๆ บอกเป็นเสียงเดียวกันว่าแย่มาก แต่เราดูแล้วชอบ มีความสุข

ดนตรีขยะที่ไร้รสนิยม แต่เราฟังแล้วสบายใจ

หนังสือเรทเอ็กซ์บางเล่มถูกสังคมว่าไม่ดี เลวร้ายอย่างนั้นอย่างนี้ แต่เราชอบ

ดูรายการเรียลิตี ทีวี ที่ไร้สาระมาก ๆ ที่ไร้สาระโดยสิ้นเชิง แต่ดูแล้วคลายเครียด มีความสุข

เพื่อไม่ให้ใครรู้ว่ารสนิยมเราไม่เหมือนคนอื่น จึงแอบเสพงานเหล่านี้คนเดียว เวลาอยู่กับคนอื่น เราจะไม่มีวันบอกว่าเราชอบงานชิ้นนั้น ๆ

กลัวคนอื่นจะตัดสินเรา

งานที่เป็น guilty pleasure ส่วนมากเป็นเรื่องนานาจิตตัง เป็นแค่รสนิยมต่างกัน ไม่ใช่เรื่องผิดหรือถูก

ผมเองก็ชอบดูหนังบู๊แย่ ๆ ของฮอลลีวูด ยิงกันสนั่นหวั่นไหว ไม่มีสาระโดยสิ้นเชิง แต่การดูทำให้ผ่อนคลาย สมองไม่ต้องคิด เพราะมันไม่มีพล็อตหรือสาระให้ต้องคิด แค่ดูเขายิงกัน จบแล้วก็ผ่อนคลายในระดับหนึ่ง

พูดง่าย ๆ คือ guilty pleasure ก็คือการปิดสวิตช์สมองส่วนตรรกะชั่วคราว ปล่อยให้หัวใจนำทางชีวิต เพราะบางครั้งบางห้วงยาม เราไม่ต้องการเหตุผล แค่อยากทำสิ่งที่อยากทำ

ช่วงบ่ายถึงเวลาเข้างานแล้ว แต่เราหลบไปดื่มกาแฟหรือไอศกรีมสักถ้วย

ถึงคิวออกกำลังกาย ก็หลบไปกินเบอร์เกอร์สักชิ้น เอ้า! ไหน ๆ ก็กินแล้ว ตามด้วย เฟรนช์ ฟราย สักถุงก็แล้วกัน ตบท้ายด้วยน้ำดำที่เขาว่ามีน้ำตาลเยอะ กินก่อน ไปแก้ปัญหาน้ำตาลเกินทีหลัง

หรือออกกำลังกายเสร็จ ก็ฟาดไอศกรีมไปทั้งกระปุกใหญ่

ชีวิตเราทุกคนย่อมมี guilty pleasure สักอย่าง สองอย่าง หรือหลายอย่าง

เรามีเสรีภาพในการทำเรื่องส่วนตัวต่าง ๆ หากชอบก็ทำ ไม่ชอบก็ไม่ต้องทำ ไม่จำเป็นต้องเดินเส้นทางชีวิตตามใจคนอื่น ไม่ต้องให้คำตัดสินของคนอื่นอยู่เหนือชีวิตเราทุกอย่าง

ผมมีคนรู้จักหลายคนที่ชอบอ่านนิยายน้ำเน่า ซ้ำ ๆ กัน ไม่เคยมีความคิดจะหานิยายที่มีความลุ่มลึกมาอ่าน

อ่านแล้วมีความสุข ก็ตามสบาย ไม่ใช่เรื่องที่เราต้องไปตัดสินเขาหรือเธอ

แต่ระวังอย่าเพลินไปกับ guilty pleasure ที่เป็นอาหารขยะบ่อยนัก เพราะเส้นรอบเอวหนาขึ้นแล้ว แก้ไขยากจริง ๆ

ถึงตอนนี้ guilty pleasure หายไป เหลือแต่ guilty อย่างเดียว

วินทร์ เลียววาริณ
1-7-25

.................

จาก เหตุผลที่ตื่นขึ้นมาในตอนเช้า 
56 บทความกำลังใจ ราคาเพียง 200 บาท = บทความละ 3.5 บาท (ไม่คิดค่าส่ง)

หากแอลเอสดีเป็นสารกระตุ้นเพื่อสู่สวรรค์ของชาวบุปผาชนอเมริกันในยุคทศวรรษ 1960 ชาเขียวก็อาจจัดว่าเป็นสารกระตุ้นของชาวเซนมานานนับพันปี

เมื่อ เอไซ เซนจิ นำแนวคิดสายหลินฉีจากเมืองจีนไปเผยแผ่ในญี่ปุ่น เรียกว่า รินไซ เซน ตั้งวัดเซนแห่งแรกของญี่ปุ่น นอกจากเมล็ดธรรมแล้ว ท่านยังกลับมาพร้อมเมล็ดชา ท่านปลูกต้นชาที่วัดของท่านใกล้เมืองเกียวโต

ตลอดชีวิตที่เหลือศึกษาเรื่องการปลูกชาและการบ่มชาจนเชี่ยวชาญ จนสามารถเขียนตำราเกี่ยวกับชาชื่อ คิตสะ โยโจคิ (喫茶養生記) แปลว่า ดื่มชาเพื่อสุขภาพ การดื่มชาของพระเซนนั้นมีเจตนาเพื่อแก้ง่วง ไม่ให้ง่วงเหงาหาวนอนเวลาทำสมาธิ แต่ต่อมาก็ซึมซาบกลายเป็นวิถีชีวิตของญี่ปุ่นไป

อาจารย์เอไซคงคาดไม่ถึงว่า ชาเขียวกลายเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตญี่ปุ่นไปตลอดกาล นอกจากจะใช้ดื่มในชีวิตประจำวันแล้ว การดื่มชายังใช้เป็นการทำสมาธิของคนทั่วไปอย่างหนึ่ง เรียกว่า พิธีฉะโนะยุ

สถานที่ทำพิธีดื่มชาที่ดีมักเป็นกระท่อมเล็ก ๆ ที่แยกไกลออกไปจากอาคารอื่น ๆ มีสวนล้อมรอบ ต้นไม้สีเขียว เสียงน้ำไหลผ่านโขดหิน เสียงนกร้อง

ผู้เข้าพิธีดื่มชาต้องทำความสะอาดร่างกายก่อน โดยตักน้ำจากบ่อหินนอกกระท่อมด้วยกระบวยไม้ไผ่ล้างมือจนสะอาด จากนั้นก็คุกเข่า เลื่อนประตูไม้บุกระดาษออก คลานเข้าไปในกระท่อมช้า ๆ เข้าไปนั่งคุกเข่าในห้องอย่างสงบเสงี่ยม

โครงสร้างกระท่อมเป็นไม้ไม่ทาสี หลังคามุงฟางข้าว ผนังบุกระดาษโชจิ กำแพงด้านหนึ่งมักแขวนภาพวาดหรือตัวอักษร หรือจัดดอกไม้ พื้นกระท่อมปูด้วยเสื่อตาตามิ เว้นช่องกลางเป็นเตาไฟ

บรรยากาศแม้จะเคร่งขรึม แต่ผ่อนคลาย ผู้เข้าร่วมพิธีอาจสนทนากันเบา ๆ หรืออาจจะเงียบก็ได้ คนเตรียมพิธีจัดการก่อไฟ ใช้กระบวยไม้ไผ่ตักน้ำลงในกาด้วยกิริยาไม่เร่งรีบ

ผู้ชงชาทำความสะอาดกาน้ำชา ถ้วย กระบวย และเริ่มต้มน้ำ บนพื้นยังมีถ้วยชา ขนม ชาเขียวบด ผู้ชงชายื่นถาดขนมสี่ชิ้นมาให้พร้อมคำนับ ผู้เข้าพิธีคำนับตอบ และกินขนมนั้น เสร็จแล้วก็เช็ดอุปกรณ์ด้วยกระดาษขาว

ผู้ร่วมพิธียังสามารถสนทนากันได้ จนเมื่อน้ำในกาเดือดพล่าน มีไอพวยพุ่งออกมา ทุกคนจะเงียบ ผู้ชงชาใส่ชาเขียวบดในถ้วยชาดินเผา รินน้ำร้อน และกวนให้เข้ากันเป็นเนื้อเดียว เป็นชาเขียวข้น ผู้เข้าพิธียกถ้วยชาขึ้นจรดปากและดื่มอย่างไม่รีบร้อน

ประสบการณ์ในพิธีฉะโนะยุสำหรับคนที่มีวิถีชีวิตยุ่งเหยิงก็เช่นเดียวกับการนอนหลับสักงีบเพื่อให้กายใจสดชื่นขึ้น หรือดูหนังสักเรื่องเป็นการชำระคราบไคลจากวิถีชีวิตรกรุงรังของโลกภายนอก นี่มิใช่พิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ทางศาสนาเช่นพิธีมิสซาของชาวคาทอลิก หากเป็นการหาวิเวกธรรม

ประสบการณ์พิธีดื่มชาเขียวสำหรับคนที่ห่างไกลเซนอาจเป็นเรื่องใหม่แต่เป็นความรู้สึกประหลาด มันเป็นการทำสมาธิอย่างหนึ่ง เป็นห้วงยามสั้น ๆ ที่ผู้ร่วมพิธีใกล้ชิดกับตัวตนของตนอีกครั้ง

ตัวตนดั้งเดิม ตัวตนที่หายไป...

วินทร์ เลียววาริณ
29-6-25

................................
จาก มังกรเซน และ Mini Zen (เซนฉบับการ์ตูน)
หนังสือหมดเมื่อไร จะไม่ตีพิมพ์ใหม่แล้ว

บทความการเมืองโลกช่วงสองวันนี้ใช้วลี existential threat บ่อยๆ บางคนฟังแล้วงง

ความจริงวลีนี้ใช้กันทั่วไปในเรื่องการเมืองโลก ไม่ใช่คำพิเศษอะไร แปลตรงตัวว่า อันตรายในการดำรงอยู่

แต่แปลว่า "ภัยของชาติ" อาจจะเข้าใจง่ายกว่า

ก็หมายถึงภัยที่คุกคามต่อชาติ ปกติมักหมายถึงภัยจากนอกประเทศ แต่ก็ไม่จำเป็นต้องเป็นภัยจากภายนอกอย่างเดียว

นี่ก็คือเหตุผลที่ใช้อ้างกันเมื่อรัสเซียบุกยูเครน อิสราเอลทิ้งระเบิดอิหร่าน อิหร่านถล่มอิสราเอล สหรัฐฯถล่มอิหร่าน ฯลฯ

สำหรับเมืองไทย ก็เจอ existential threat มาแล้วหลายรอบ ยกตัวอย่าง เช่น ภัยคอมมิวนิสต์ในยุคหนึ่งหลายชาติถือว่าเป็น existential threat

ในปี 2522 เวียดนามกร่างมาก ตอนนั้นชนะสงครามเวียดนามมาไม่กี่ปี กำลังห้าว ประสบการณ์การรบก็อัดแน่น มันมือมาก

วันดีคืนดีเสนาธิการเวียดนาม นายพลวันเทียนดง มันสมองที่วางแผนยึดไซ่ง่อนได้ บุกกัมพูชา ขับไล่พวกเขมรแดง และเลยต่อมาถึงชายแดนไทย

วันเทียนดงเปรยว่า จะบุกยึดกรุงเทพฯในเวลาแค่สองชั่วโมง (คล้ายๆ กับที่อังเคิลบอกว่าจะยิงอาวุธถึงกรุงเทพฯอะไรนั่น ไม่ต้องตกใจ ไม่น่าจัดเป็น existential threat เป็น existential joke มากกว่า)

คำขู่ของเวียดนามนี่ก็คือ existential threat เพราะเวียดนามเตรียมพลไว้จริงๆ ถ้าไทยอ่อนแอ จะกลายเป็นประเทศคอมมิวนิสต์ได้ง่ายดาย

เวลานั้นพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยก็กำลังทำงานใต้ดินอยู่ด้วย ดังนั้น พล.อ. เปรม ติณสูลานนท์ จึงเจอทั้ง existential threat ทั้งภายนอกและภายในประเทศ

แล้วทำอย่างไร?

ตรงนี้ผู้อ่านหลายคนอาจรู้แล้ว ปี 2522 เมื่อจีนลงมือสั่งสอนเวียดนาม ยิงปืนใหญ่ใส่เวียดนาม เวียดนามต้องถอนกำลังจากไทยไปต้านจีน เราก็เข้าหาจีนโดยตรง ขอให้ยุติสนับสนุน พคท. จีนตกลง

พล.อ. เปรมตามอีกดอกโดยออกนโยบาย 66/2523 พคท. ก็จบบทบาท นักศึกษากลับบ้านมาเรียนหนังสือต่อ

นี่คือการจัดการแก้ภัยคุกคามของชาติในยุค พล.อ. เปรม จัดการ existential threat ทั้งภายนอกและภายในประเทศทีเดียว สมฉายานักฆ่าแห่งลุ่มน้ำเจ้าพระยา

ปัญหาคือเรามัวแต่คิิดว่า existential threat เป็นเรื่องการเมือง จริงๆ แล้วยังมี existential threat อีกอย่างหนึ่งที่ร้ายแรงกว่ามากคือคอร์รัปชั่น มันสามารถกัดกินประเทศจนล้มได้ และเราก็กำลังจะล้มเพราะปลวกคอร์รัปชั่น ปลวกพวกนี้แดกทุกระดับประทับใจ

หากเราให้คำจำกัดความของการขายชาติคือการบ่อนทำลายชาติ คอร์รัปชั่นก็คือการขายชาติอย่างหนึ่ง การขายเสียงก็คือการขายชาติเช่นกัน

ประเทศล้มได้จากภัยภายนอก ถ้าอ่านเกมไม่เป็น แต่ล้มได้ง่ายดายกว่าจากภายใน ถ้าไม่จัดการกับปลวกที่กัดแทะแผ่นดินก่อน

ปัญหาคือพวกปลวกมักจะชอบอาสาเป็นผู้นำ

วินทร์ เลียววาริณ
28-6-25